Супрацоўнікі прадпрыемства наведалі музейны комплекс “Дукорскі маёнтак”

16.12.2023 года для супрацоўнікаў прадпрыемства і іх дзяцей адбылася турыстычная паездка ў музейны комплекс “Дукорскі маёнтак”, размешчаны ў а/г Дукора Пухавіцкага раёна Мінскай вобласці.

Наведванне музейнага комплексу пачалося з анімацыйна-забаўляльнай праграмы “Каляды ў Дукорскім маёнтку”.

У пачатку праграмы наведвальнікаў пазнаёмілі з каляднымі традыцыямі і персанажамі: Каза, Дзед, Баба, Чорт.

Каза ў славянскай міфалогіі з’яўлялася сімвалам урадлівасці і дабрабыту сям’і.

Дзед – сімвалізуе памерлых продкаў.

Далей рушылі ўслед калядныя гульні і забавы з Дзедам…

… і Чортам.

Следам за гэтым, госці прынялі ўдзел у абрадзе калядавання з Казай і Гаспадыняй.

Варта звярнуцца да гісторыі. Традыцыйна калядоўшчыкі апраналіся ў маскарадныя касцюмы і хадзілі па хатах, спяваючы песні.

Калядуючыя прыбіраліся рознымі татэмнымі жывёламі і птушкамі – казой, мядзведзем, ваўком, буселам. Абавязковым атрыбутам лічыцца калядная зорка на шасце. Лічыцца, у калядным абрадзе дадзены рытуальны знак з’явіўся як сімвал Віфлеемскай зоркі, якая абвясціла аб нараджэнні Ісуса Хрыста.

У некаторых рэгіёнах Беларусі, калядоўшчыкаў называлі валачобнікамі. Яны валачыліся па хатах, дзе выконвалі розныя абрадавыя песні, у адказ гаспадары павінны былі надарыць іх цукеркамі, арэхамі, каўбасой, салам.

На чале кампаніі калядоўшчыкаў стаяў «павадыр», у ролі якога выступае такі персанаж, як стары сівы Дзед, які водзіць на павадку «Казу». Каза магла кідацца на калядоўцаў, на гаспадароў, спрабавала рагамі пабадаць дзяцей. Затым раптоўна Каза заціхала і падала на падлогу. Згодна з абрадавым традыцыям, калядоўшчыкі спрабавалі ажывіць яе. Але нічога з гэтага не атрымлівалася. У гэты момант адзін з калядоўнікаў пачынаў спяваць песню: «Ой, пан ідзе, каляду нясе, тры кавалкі сала, каб каза стамілася». Пасля гэтых слоў, гаспадыня ішла ў кладоўку і выносіла калядоўшчыкам пачастунак. Заўважыўшы ласунак, Каза даволі хутка “прыходзіла ў сябе”.

Калядаванне заўсёды праходзіла весела, са смехам, скокамі, добрымі падарункамі і сапраўдным пачуццём свята. Гасцінцы, якія моладзь атрымлівала за выкананне песень і танцаў, ішлі на агульны стол. Вялікай папулярнасцю карысталіся розныя старажытныя, рухомыя гульні. Існавала павер’е: чым больш калядоўцаў прыйшлі ў хату і чым шчадрэйшыя гаспадары іх надарылі, тым шчаслівей будучы год будзе для гэтай сям’і.

Вернемся цяпер да нашай паездкі.

Яшчэ па прыездзе ў комплекс наведвальнікаў запрасілі на катанні ў санях, запрэжаных канём. У руках умелага рамізніка конь быў вельмі паслухмяным. Катанне ў санях прынесла нямала яркіх пазітыўных эмоцый у гэты пахмурны дзень.

Таксама гасцям быў паказаны традыцыйны калядны батлеечны спектакль «Цар Ірад» у суправаджэнні жывых музычных інструментаў.

Варта дадаць, музейны комплекс «Дукорскі маёнтак» мае шмат цікавых аб’ектаў, якія можна наведаць самастойна. Госці комплексу маюць магчымасць пазнаёміцца з традыцыйнымі беларускімі рамёствамі, наведаўшы дзейныя майстэрні: ганчарную, саламяную, свячную, а таксама кузню. Таксама турыстычная інфраструктура ўключае ў сябе вядомы перавернуты дом, браму, стайню, заасад, 400-гадовы дуб, выставу рэтра-аўтамабіляў, сярэднявечнае гарадзішча.

 

Перавернуты дом

На сённяшні дзень у многіх краінах свету пабудаваны розныя віды перавернутых дамоў. Перавернуты дом у музейным комплексе “Дукорскі маёнтак” з’яўляецца першым у Беларусі.

Праект дукорскага перавернутага дома ўнікальны. У пераважнай большасці выпадкаў архітэктары абапіраюць перавернутую канструкцыю на крыжавіну, якая ствараецца асноўным каньком і канькамі папярочных мансардных выступаў. Тут мансард няма. Другая ўнікальная асаблівасць – тэхналогія кладкі лінолеўма на столь.

Аднак, у хаце трэба быць вельмі асцярожным: доўгае знаходжанне ў хаце можа выклікаць страту арыентацыі ў прасторы, галавакружэнне і подташнивание. Гэта сапраўдны атракцыён для вестыбюлярнага апарата!

 

Брама

Некалькі гадоў таму паўразбураны будынак набыў сваё першапачатковае аблічча. Толькі зандажы на франтонах нагадваюць аб шаноўным узросце. У наш час дакладную дату пабудовы назваць не ўяўляецца магчымым. Ходзяць здагадкі, што гэта магло адбыцца ў самым канцы 18-га – пачатку 19-га стагоддзя, на пачатковым этапе будаўніцтва сядзібы ў Дукоры Францішкам Ашторпам.

Ставіць браму на ўездзе ў шляхецкі двор з’яўляецца старажытнай шляхецкай традыцыяй. У часы сярэднявечча брама была адзіным поўнафарматным уваходам ва ўнутраную прастору замка. Калі замкі пачалі “сыходзіць у закат”, уязныя брамы засталіся адзіным сімвалам старой рыцарскай эпохі. Старыя брамы можна знайсці ў некаторых буйных шляхецкіх сядзібах Беларусі ў Новы час.

Нягледзячы на тое, што ўязныя брамы сталі выконваць культурныя функцыі ў мірны час, іх канструкцыя захавала рысы абароннай архітэктуры. У дукорскай браме лёгка ўбачыць і вартаўнічую вежу, пару прыбудоў-“вартаўнік” і невялікія вокны-байніцы.

 

Свячная майстэрня

Для вытворчасці свечак у музейным комплексе выкарыстоўваецца толькі чысты пчаліны воск. Для стварэння вырабаў прымяняюцца старадаўнія тэхналогіі, творча адаптаваныя да сучасных умоў. Падчас майстар-класа, майстар гатовы расказаць і паказаць, як з’яўляецца свечка.

 

Саламяная майстэрня

Саламапляценне вядзе сваю гісторыю ад старадаўніх абрадаў, звязаных з культамі хлеба і саломы. У продкаў існавала павер’е аб боскай сіле саломы і збожжа, якія захоўваюць у сабе жывародзячую сілу прыроды і аддаюць яе не толькі сцеблам і каласам, але і тым, хто дакранецца да іх. Фігуркі, вырабленыя майстрамі, не проста цацкі. Гэта сімвалы боскасці, абаронцы людзей.

Бытавыя ёмістасці, выкананыя ў тэхніцы спіральнага пляцення і якія маюць самыя разнастайныя памеры і формы, знаходзілі шырокае прымяненне ў гаспадарцы.

У музейным комплексе наведвальнікі майстэрні могуць пазнаёміцца з вырабамі з саломы, набыць іх у якасці сувеніра, а таксама паўдзельнічаць у іх стварэнні.

 

Ганчарная майстэрня

Ганчарная справа на тэрыторыі цяперашняй Рэспублікі Беларусь мела вялікае значэнне ў сельскай і гарадской мясцовасці. У XVI-XVII стагоддзях актыўна развіваліся прафесійныя аб’яднанні майстроў (цэхі) у многіх беларускіх гарадах (напрыклад, Гродна, Брэст, Мінск і інш.). Сярод іх вылучыліся і атрымалі добрую агалоску аб’яднання ў Ракаве і Івянцы.

У майстэрні на тэрыторыі музейнага комплексу «Дукорскі маёнтак» у кожнага наведвальніка ёсць магчымасць на свае вочы ўбачыць увесь працэс вырабу ганчарнага вырабу, даведацца, якімі спосабамі апрацоўвалі кераміку на тэрыторыі Беларусі ў мінулыя стагоддзі, і паспрабаваць стварыць свой уласны выраб.

 

Стайня

У старыя часы, Леонам Ашторпам, адным з уладальнікаў Дукорскага маёнтка, быў заснаваны вядомы на той час Дукорскі конезавод. У стайнях вырошчвалася больш за 300 коней -арлоўскай, арабскай і англійскай парод. На тэрыторыі маёнтка была пабудавана вялікая карэтная, дзе госці сядзібы пакідалі свае экіпажы. Карэтная, або Стайня, выкарыстоўвалася для часовага ўтрымання гасцявых коней.

У савецкі час стайня была цалкам разбурана. У сапраўдны момант яна адноўлена і карыстаецца папулярнасцю ў наведвальнікаў музейнага комплексу. Унутры будынка можна ўбачыць сродкі перамяшчэння гужавога транспарту…

… а таксама рэчы побытавага ўжытку і прылады працы.

 

Калекцыя рэтра-аўтамабіляў

 

На тэрыторыі комплексу можна заўважыць пад падстрэшкам калекцыю рэтра-аўтамабіляў. Падчас прагляду тэхнікі старэйшыя госці лавілі далікатную нотку настальгіі па часах сваіх дзіцячых і юнацкіх часах. Маладое пакаленне, у сваю чаргу, змагло азнаёміцца з мадэлямі савецкага аўтапрама.

 

Заасад

Заасад комплексу налічвае каля паўсотні асобін. Сярод іх можна ўбачыць як хатніх, так і дзікіх жывёл (некаторыя з іх нетыповыя для нашых шырот).

«Дукорскі маёнтак» пакінуў незабыўнае ўражанне ў свядомасці як дзяцей, так і іх бацькоў. Сюды абавязкова трэба вярнуцца па новыя эмоцыі.